fot. Grzegorz Skowronek/UM
W środę, 22 stycznia przedstawiciele miejskich władz samorządowych Częstochowy złożyli kwiaty na grobach powstańców z 1863 roku. Na powstańczych mogiłach zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz przewodniczący Rady Miasta Łukasz Banaś złożyli kwiaty i zapalili znicze. Towarzyszyła im delegacja formacji mundurowych oraz przedstawiciele częstochowskiej młodzieży. Kameralna uroczystość przebiegała w asyście funkcjonariuszy Straży Miejskiej, a nad jej przebiegiem czuwał Wydział Kultury i Sportu Urzędu Miasta.
Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku. Jego charakterystycznym rysem – w porównaniu do wcześniejszych zrywów (z lat 1794 i 1830-1831) – była ogromna skala poparcia szerokich mas, a więc inteligencji, drobnomieszczaństwa, patriotycznej części szlachty oraz chłopów. Walki partyzanckie z wojskami Imperium Rosyjskiego trwały z różną intensywnością przez 16 miesięcy. Stworzono także rodzaj ,,państwa podziemnego”, które zajęło się organizowaniem środków finansowych, uzbrojenia, przepływu informacji, opieki nad rannymi, dyplomacji oraz działań wywiadowczych.
Powstanie wyróżniał wysoki stopień zaangażowania kobiet – kobiety były aktywne w Organizacji Narodowej od szczebla centralnego po lokalny – aż do najmniejszych parafii. Działanie warszawskiego Rządu Narodowego było w dużym stopniu możliwe właśnie dzięki członkiniom Organizacji Narodowej – nie tylko przedstawicielkom inteligencji, ale i szwaczkom czy krawcowym, których warsztaty zmieniły się w punkty kontaktowe. Wiadomo także o kilkudziesięciu kobietach uczestniczących bezpośrednio w walkach powstańczych na terenie Królestwa i Litwy.
Walki powstańcze toczyły się m.in. wokół Częstochowy, która była w tamtym czasie częścią województwa kaliskiego (cały region częstochowski znajdował się z kolei na terytorium dwóch województw – kaliskiego i krakowskiego). W samym mieście powstańcy zabezpieczali dostawy broni i żywności; ranni byli opatrywani w szpitalu miejskim im. Najświętszej Maryi Panny. W pobliskich Herbach działał istotny kanał przerzutu broni.
Po klęsce powstania rosyjscy zaborcy konfiskowali majątki szlacheckie, nakładali wysokie kontrybucje; zaostrzyła się także rusyfikacja ludności polskiej. W Częstochowie (na dzisiejszym placu Bohaterów Getta) dokonywano egzekucji jeńców polskich pojmanych m.in. po bitwie pod Kruszyną.
Na cmentarzu św. Rocha spoczywają powstańcy Antoni Skowroński, Józef Chrzanowski, Sebastian Rogacz, Ksawery Wołowski i Antoni Chlewski, a na cmentarzu Kule jest grób bohatera powstania styczniowego – porucznika Józefa Hunkiewicza, który zmarł już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1933 roku, w wieku 104 lat.
Źródło: UM Częstochowy |
