Fot.PL
W tym roku mija setna rocznica uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Z tej okazji Rada Miasta Częstochowa przegłosowała stanowisko, w którym wyraża uznanie dla przyjęcia w Konstytucji „marcowej” zasad suwerenności narodu, podziału władzy i ochrony praw obywatelskich, a także likwidacji jakichkolwiek przywilejów stanowych. Zdaniem częstochowskich samorządowców rocznica uchwalenia pierwszej Konstytucji odrodzonej RP stanowi także święto odrodzenia polskiej samorządności. Uchwała dotycząca stanowiska zostało przyjęte jednogłośnie na sesji Rady Miasta 8 kwietnia. W stanowisku, którego propozycję przedłożył prezydent miasta, a którego współinicjatorami byli częstochowscy społecznicy i historycy, czytamy:
Rada Miasta Częstochowy, w 100-lecie przyjęcia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalonej przez Sejm RP 17 marca 1921 r., z wdzięcznością składa hołd pokoleniu budującemu fundament naszego zbiorowego, suwerennego bytu.
Opracowanie Konstytucji, u zarania niepodległości, w czasach toczącej się wojny w obronie suwerenności i granic Rzeczypospolitej, przyjęcie jej podstawowych norm na zasadzie jednomyślności wszystkich, różnorodnych i podzielonych sporami stronnictw politycznych, stanowi przykład dojrzałości politycznej i odpowiedzialności za wspólną Ojczyznę.
W Konstytucji z 1921 r. jednomyślnie przyjęto podstawową zasadę ustrojową: Rzeczpospolita miała być demokratycznym państwem służącym ochronie życia, mienia i wolności ogółu jej obywateli, bez różnicy płci, pochodzenia, narodowości, języka, rasy lub religii. Oznaczało to nie tylko powrót do jagiellońskiej tradycji tworzenia Rzeczypospolitej wielu narodowości, tradycji i wyznań religijnych.
Polska nie tylko jako jedno z pierwszych państw Europy przyznała prawa wyborcze kobietom, lecz także na mocy Konstytucji zniosła inne formy dyskryminacji, utrudniające dostępność do nauki, wykonywania różnorodnych zawodów lub pracy w służbie cywilnej państwa.
Zgodnie z Konstytucją, praca, uznana jako główne bogactwo Rzeczypospolitej, objęta została ochroną ze strony państwa: „Każdy obywatel ma prawo do opieki Państwa nad jego pracą, a w razie braku pracy, choroby, nieszczęśliwego wypadku i niedołęstwa – do ubezpieczenia społecznego”. Zakazana została praca młodocianych, zakazano zatrudnienia kobiet i młodocianych w pracy nocnej, w szkodliwych warunkach przemysłowych.
Ochronę ze strony państwa zagwarantowano dzieciom, wskazano także konieczność ochrony macierzyństwa. Jako radni Rady Miasta Częstochowy, pamiętać powinniśmy ze szczególną wdzięcznością, że konstytucyjny ustrój odbudowywanej po zaborach Rzeczypospolitej oparty był na zasadzie pomocniczości.
Art.3 Konstytucji „marcowej” głosił: „Rzeczpospolita Polska, opierając swój ustrój na zasadzie szerokiego samorządu terytorialnego, przekaże przedstawicielstwom samorządu właściwy zakres ustawodawstwa, zwłaszcza z dziedziny administracji, kultury i gospodarstwa.” Uzupełniały to kolejne zapisy: art. 65: „Dla celów administracyjnych Państwo Polskie podzielone będzie w drodze ustawodawczej na województwa, powiaty i gminy miejskie i wiejskie, które będą równocześnie jednostkami samorządu terytorialnego.”; art. 66: „W organizacji administracji państwowej przeprowadzona będzie zasada dekoncentracji. Organy administracji państwowej w poszczególnych jednostkach terytorialnych mają być przy tym zespolone w jednym urzędzie pod jednym zwierzchnikiem. Zarazem uwzględniona będzie zasada udziału obywateli, powołanych drogą wyborów, w wykonaniu zadań tych urzędów w granicach, określonych ustawami.”
Rocznica uchwalenia pierwszej Konstytucji Odrodzonej Rzeczypospolitej jest dla nas także świętem odrodzenia polskiej samorządności.
Źródło: UM Częstochowy |
