W referacie przedstawiono udział rycerstwa z pogranicza małopolsko-wieluńskiego w wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim w latach 1409–1411 oraz w unii horodelskiej z 1413 r. Oba wydarzenia były przełomowe i ukształtowały polityczny krajobraz Europy Środkowej na przeszło 300 lat. W czasie wielkiej wojny doszło do sławnej bitwy pod Grunwaldem (15 lipca 1410 r.), w wyniku której złamano potęgę Zakonu Krzyżackiego. Natomiast w wyniku unii zawartej 2 października 1413 r. w Horodle potwierdzono związek dwóch państw – Korony Polskiej i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a do polskich rodów herbowych przyjęto 47 rodów litewskich wyznania rzymskokatolickiego.

Prelegent przedstawił na początku postacie: Jana z Niedzielska i Bartłomieja Długosza – ojca i stryja kronikarza Jana Długosza. Następnie omówił dygnitarzy koronnych wywodzących się regionu częstochowskiego lub piastujący na tym terenie godności: Krystyna z Koziegłów, Jakuba z Koniecpola i Jana ze Szczekocin. W dalszej kolejności bardzo ciekawą grupę rycerzy z „gwardii przybocznej” króla Władysława Jagiełły: Jana Mężyka z Dąbrowy, Henryka z Rogowa (starostę Krzepickiego), Bieniasza Wierusza (starostę wieluńskiego) i Jana Słuszka (właściciela Mirowa i burgrabiego zamku Olsztyńskiego). Na zakończenie prelegent wymienił rycerzy którzy prawdopodobnie brali udział w wielkiej wojnie z Zakonem Krzyżackim i unii horodelskiej – byli to: Abel Biel z Błeszna i Jacek Kępski. W czasie referatu były przestawiane herby omawianych postaci.

Bardzo interesujący wykład zakończyły pytania do prelegenta. Przybyli zastanawiali się – dlaczego w Horodle przyjęto tylko 47 rodów i dlaczego pominięto bojarów z ziem białoruskich i ukraińskich. Pytano o Bieniasza z Wieruszowa oraz gdzie po śmierci pochowano Krystyna z Koziegłów. W zebraniu uczestniczyli członkowie częstochowskiego PTH, pracownicy naukowi Instytutu Historii AJD, studenci studiów licencjackich, magisterskich i doktoranckich oraz liczni goście m.in. z Częstochowskiego Towarzystwa Naukowego i Towarzystwa Genealogicznego Ziemi Częstochowskiej. Zebranie poprowadził prezes Oddziału – dr Robert W. Szwed.