fot.PL

Częstochowa, a także inne samorządy, stowarzyszenia i związki samorządowe od dłuższego czasu zwracają uwagę na coraz trudniejszą sytuację finansową sektora samorządowego w Polsce. Na problemy związane ze wzrostem obciążeń wydatkowych przy jednoczesnym ograniczaniu dochodów samorządowych, nałożyły się w tym roku skutki stanu epidemii.

Jak podkreśla w liście prezydent miasta, adekwatność zasilania finansowego gmin, miast i powiatów do zakresu nałożonych na samorządy obowiązków wobec mieszkańców gwarantuje Konstytucja RP (art. 167). Te zapisy nie są jednak obecnie respektowane, tzn. coraz więcej wydatków, które powinny pokrywać środki z budżetu państwa, samorządy muszą brać na swoje barki i finansować je z sukcesywnie uszczuplanych dochodów własnych.

Sztandarowym przykładem są wydatki oświatowe, które na przestrzeni ostatnich lat rosną niewspółmiernie do zmian wysokości subwencji oświatowej. Niezależne od samorządu decyzje m.in. w postaci „rządowych” podwyżek wynagrodzeń w oświacie czy wzrostu minimalnej płacy, nie znajdują odzwierciedlenia w adekwatnym wzroście subwencji. Dlatego wydatki, jakie corocznie dodatkowo ponosi Miasto Częstochowa na edukację z własnych środków rosną bardzo szybko. W 2016 r. dopłata do subwencjonowanych zadań wyniosła 48,2 mln, w 2017 - 69,2 mln, 2018 – 90,4 mln, 2019 – 95,9 mln, a w 2020 r. przekroczy już 100 mln zł. Rosnące obciążenie budżetu miasta powoduje spadek środków przeznaczanych na inne zadania, a w najbliższym czasie może nawet spowodować problemy w bieżącym regulowaniu wynagrodzeń pracowników oświaty.

Ponadto zauważalny jest drastyczny spadek poszczególnych źródeł dochodów, którymi dysponują samorządy. Jest to nie tylko wpływ kryzysu epidemicznego, ale – przede wszystkim - rezultat zmian ustawowych (ulg i zwolnień podatkowych). Miasto Częstochowa otrzymało dotychczas w 2020 r. mniej o ponad 23 mln zł dochodów zaplanowanych z tytułu udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Biorąc pod uwagę, że już na etapie planowania udziałów w PIT Częstochowa straciła 30 mln zł przewidywanych wcześniej na 2020 r. wpływów z tego tytułu, łączny ujemny skutek tych zmian dla dochodów miasta może wynieść w tym roku ponad 53 mln zł.

Jeśli wkrótce dokonane zostaną kolejne zmiany w ustawie o podatku dochodowym (rządowy projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym - druk sejmowy nr 642), to ubytek dla wszystkich samorządów w naszym kraju wyniesie dalsze 1,4 mld zł, co w przypadku Miasta Częstochowy będzie oznaczać brak kolejnych 8,3 mln zł w miejskim budżecie w skali roku.

- Zwiększenie obciążeń samorządu z równoczesnym obniżaniem jego dochodów własnych – decyzjami rządu i parlamentu - jest prostą drogą do spowodowania zapaści finansowej samorządów – pisze prezydent Częstochowy do parlamentarzystów. - Jeżeli strona rządowa będzie wprowadzać dalsze zmiany nie uwzględniając negatywnych skutków tych regulacji dla JST, to nastąpi dalszy proces marginalizacji samorządów.

Zdaniem Krzysztofa Matyjaszczyka  odpowiedzią parlamentarzystów na propozycje zmian ustawowych jeszcze bardziej uszczuplające dochody samorządom i społecznościom lokalnym, powinna być alternatywna propozycja rekompensaty utraconych dochodów dla jednostek samorządu, zgodnie z obowiązującymi zapisami Konstytucji.

- Planowane nowelizacje, w tym przypadku w podatku PIT, powinny skutkować zwiększeniem udziału samorządów we wpływach z PIT, aby kwota należna samorządom nie ulegała dalszemu zmniejszaniu– wnioskuje prezydent. - Jednostki samorządu terytorialnego odpowiedzialnie podchodząc do nałożonych na nie obowiązków nie mogą zgodzić się na ciągłe uszczuplanie dochodów, które grozi brakiem możliwości realizacji obligatoryjnych zadań miast, powiatów i gmin oraz zahamowaniem zaplanowanych inwestycji.

Źródło: UM Częstochowy