fot. archiwum OPZZ Częstochowa

Red: Co sądzi pan o wprowadzonej ustawie o zakazie handlu w niedziele, przeforsowanej przez Prawo i Sprawiedliwość? Ustawa zacznie obowiązywać od 1 marca.
Tomasz Blukacz: Uważam, że jest niespójna, źle przygotowana i szkodliwa dla pracowników oraz konsumentów. Miała ona wprowadzić lepsze warunki pracy w handlu, jednak za cenę wolnej niedzieli pracownicy tej branży tak naprawdę będą pracować dłużej niż teraz. Do tego ciężej, ponieważ klienci będą chcieli zakupy robić na zapas, co będzie oznaczać dużo większą niż teraz liczbę wizyt w sklepach w piątki i soboty. Wprowadzona ustawa niestety dowartościowuje małe sklepy z gorszymi warunkami pracy i z niższymi płacami. Tak wynika z danych Państwowej Inspekcji Pracy: w małych sklepach zdecydowanie częściej łamane są prawa pracownicze niż w hipermarketach i galeriach handlowych.

Red: A czy OPZZ proponuje lepsze rozwiązania?
TB: Od dłuższego czasu domagamy się wprowadzenia 2,5 razy wyższych stawek za pracę w niedzielę. Zamiast ograniczenia pracy w jednej branży lepiej domagać się wyższych płac we wszystkich gałęziach gospodarki. Dzięki wdrożeniu tych postulatów poprawiłaby się sytuacja setek tysięcy pracowników np. handlu, służby zdrowia, gastronomii, transportu, ochrony i wielu innych.

Red: Jakie placówki handlowe będą wyłączone z handlu w związku z wprowadzoną ustawą?
TB: Zakaz handlu będzie obowiązywał w galeriach handlowych i sklepach wielkopowierzchniowych. Od marca br. Handel będzie możliwy w dwie niedziele miesiąca, a od 2019 roku w jedną. Natomiast w 2020 zakaz ma obejmować każdą niedzielę z wyjątkiem tzw. niedziel handlowych.

Red: Czy wprowadzenie ustawy spowoduje, że ludzie zamiast chodzić na zakupy zaczną chodzić tłumnie do kościoła?
TB: Ustawodawca może miał takie przesłanie, jednak twierdzę, że obywatele sami powinni decydować, co robić w niedzielę. Politycy nie są od tego, żeby ustalać, jak ludzie mają spędzać czas wolny. Rząd RP zamiast selektywnych zakazów, chaosu i narzucania społeczeństwu określonego modelu spędzania czasu wolnego, powinien przed wszystkim podjąć działania na rzecz wyższych płac.

Red: Co z pracownikami z innych branż? Czy będą mieli wolne niedziele?
TB: Niestety, ustawa koncentruje się jedynie na części jednej branży. Setki tysięcy pracowników pracują w niedziele i ustawa się do nich nie odnosi. Zdaniem rządzących najwyraźniej niedziela ma być wolna tylko dla części pracujących. Zresztą ustawa, która wchodzi w życie, wcale nie skraca czasu pracy w handlu. Już teraz pojawiają się doniesienia, że wiele sklepów będzie dłużej otwartych w piątki i soboty. Warto byłoby skrócić tygodniowy wymiar czasu pracy i ograniczyć skalę nadgodzin, przy jednoczesnym podniesieniu płac w niedzielę. Niezależnie od branży i regionu.

Red: Dziękujemy za rozmowę.
 
W 2018 roku sklepy będą zamknięte w następujące niedziele: 11 i 18 marca; 1, 8 , 15 i 22 kwietnia; 13 i 20 maja; 10 i 17 czerwca; 8, 15 i 22 lipca; 12 i 19 sierpnia; 9, 16 i 23 września; 14 i 21 października; 11 i 18 listopada; 9 grudnia.

Komentarz

Rząd przeforsował źle przygotowaną ustawę, a teraz nieporadnie próbuje ją ratować. Skoro jeszcze przed wyjściem w życie nowego prawa już trzeba myśleć nad jego nowelizacją, to może lepiej było wstrzymać się z wdrażaniem nowych rozwiązań?

Z tygodnia na tydzień wychodzi na jaw coraz więcej niedoróbek przeforsowanych rozwiązań. Część właścicieli sklepów chce wprowadzić nocną zmianę i wdrożyć tryb pracy do północy w sobotę i od początku doby w poniedziałek. Inni rozważają zamianę sklepów w showroomy, w których można by było oglądać ekspozycję, a następnie zamawiać towary przez internet. Część sieci chce prowadzić sprzedaż w automatach, w których można by było nabyć talon na dany produkt, a następnie zrealizować go w miejscu nie będącym placówką handlową.

Nowe pomysły sieci handlowych wynikają z mnóstwa luk i niejasności, które znalazły się w ustawie. Skoro zakaz handlu ma ponad 30 wyłączeń, to trudno się dziwić, że właściciele sklepów korzystają z ustawowo danych im możliwości obchodzenia ustawy.

Ustawa o handlu w niedzielę wcale nie oznacza zakazu sprzedaży w tym dniu, a jedynie zmieni strukturę rynku. Wcale nie ograniczy pracy w niedzielę, a jedynie wzmocni jedne firmy kosztem innych. Jej celem jest dowartościowanie małych sklepów, w których place są najniższe, a prawa pracownicze najczęściej łamane. Ponadto psuje ona prawo i wprowadza wiele arbitralności. Na chaosie interpretacyjnym mogą zyskać niektórzy przedsiębiorcy – pracownicy i konsumenci najprawdopodobniej stracą.

W tym kontekście trudno zrozumieć, jaki jest sens zmian. Zamiast wprowadzać selektywny, arbitralny zakaz w części handlu w niedzielę, lepiej było radykalnie podnieść płace za pracę w tym dniu. We wszystkich branżach.

Piotr Szumlewicz - felietonista Dziennika Gazety Prawnej

Źródło: własne