fot. UM Częstochowy
2 sierpnia na budynku klubowym przy ul. Limanowskiego 83 odsłonięto tablicę poświęcona Marianowi Federakowi, współzałożycielowi "Racovii", czyli dzisiejszego Rakowa Częstochowa. W uroczystości wziął udział syn upamiętnionego – Janusz Federak, a także dyrektor katowickiego IPN Andrzej Sznajder, zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz wiceprezes Rakowa Dawid Krzętowski. Obecna była również m.in. wnuczka Mariana Federaka – Aneta, która w imieniu całej rodziny dziękowała za jego upamiętnienie. Stawili się przedstawicielki i przedstawiciele różnych środowisk – kombatanci, harcerze, sportowcy, mieszkanki i mieszkańcy Rakowa, przyjaciele klubu.
Datę odsłonięcia tego miejsca pamięci wybrano nieprzypadkowo – 2 sierpnia to rocznica pierwszego transportu do niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, w którym Marian Federak został zamordowany. KL Gross-Rosen powstał jako filia KL Sachsenhausen w sierpniu 1940 roku. Jego więźniowie zmuszeni byli do pracy przy wydobywaniu granitu w miejscowym kamieniołomie.
Postać Mariana Federaka przypomniał dyrektor katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Mówił o współtwórcy ,,Racovii” m.in. jak o reprezentancie pokolenia, które po odzyskaniu przez Polskę wolności swoją własną działalnością wskazywało, jak należy ją zagospodarowywać. Marian Federak nie tylko wiedział, jak dla dobra publicznego korzystać z wywalczonej niepodległości, ale także, że nie wolno jej znowu stracić – stąd jego tragicznie zakończone w Gross-Rosen zaangażowanie w działalność konspiracyjną. Z kolei zastępca prezydenta Ryszard Stefaniak określił Mariana Federaka jako człowieka, który „urodził się, żył i umarł dla Polski” oraz wyraził satysfakcję, że kolejna postać zasłużona dla Miasta i Ojczyzny, mogąca służyć za wzór, została upamiętniona.
Tablicę ufundowało Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
Marian Federak urodził się 3 stycznia 1901 roku w Bliżynie niedaleko Starachowic. W latach 1919-1921 służył w IV Warszawskim Batalionie Etapowym oraz Batalionie Celnym nr 29. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej.
Klub Sportowo-Footbolowy „Racovia” powstał jako klub amatorski w marcu 1921 roku z inicjatywy mieszkającej na Rakowie młodzieży. Formalny wniosek o rejestrację złożono 24 kwietnia 1924 roku. Jako że nie udało się zgłosić klubu do oficjalnych rozgrywek, w 1925 roku rozwiązano go. Nie porzucono jednak idei.
Marian Federak – jeden z inicjatorów powstania ,,Racovii” i jej najaktywniejszy działacz – był zarazem członkiem Organizacji Młodzieżowej Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych w Częstochowie. Do OM TUR dołączyli też zawodnicy tworzący skład ,,Racovii”. Stąd po reaktywacji w 1927 roku pierwotną nazwę zmieniono na Robotniczy Klub Sportowy ,,Raków” – Sekcja Sportowa OM TUR.
Po napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę Marian Federak brał udział w wojnie obronnej, a potem działał w Częstochowie w Polskiej Partii Socjalistycznej – Wolność, Równość, Niepodległość, czyli tajnych strukturach PPS. Za działalność konspiracyjną aresztowano go 3 listopada 1944 roku. Wysłany do Gross-Rosen – dokładnie: filii tego obozu w Gassen – został zamordowany 24 grudnia tego samego roku.
Symboliczny grób Mariana Federaka znajduje się na cmentarzu przy ul. Palmowej w Częstochowie.
Źródło: UM Częstochowy |
