fot. PL

Agencja Fitch podjęła decyzje ratingowe dla polskich miast które uwzględniają przewidywane skutki reformy fiskalnej. W przypadku Częstochowy ratingi zostały obniżone z „BBB+” do „BBB” z perspektywą stabilną. Obniżka ratingów dotyczy też Bydgoszczy, Katowic, Szczecina i Ostrowa Wielkopolskiego. W przypadku Białegostoku, Torunia i Zabrza dotychczasowe ratingi zostały wprawdzie potwierdzone, ale z perspektywą negatywną.

Zdaniem Fitch podjęte już oraz planowane działania podejmowane przez miasta w celu przeciwdziałania konsekwencjom tej reformy, skutkują obniżkami ich ratingów. Agencja stwierdza, że reforma podatkowa wpływa negatywnie na dochody podatkowe miast, w szczególności na dochody samorządów z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Przewidziane w ustawie o dochodach samorządów subwencje, które będą wypłacane z budżetu państwa, są niewystarczające, by w pełni skompensować spodziewany spadek dochodów podatkowych.

Jednocześnie – według Fitch - możliwości miast w kwestii zwiększania dochodów podatkowych pozostają niezmiennie ograniczone wobec braku dodatkowych źródeł dochodów, braku podwyższenia udziałów gmin w redystrybucji podatku PIT, jak również ze względu na górne limity dla stawek podatków lokalnych.

Samorządy są zatem zmuszone do podejmowania działań zapobiegawczych, które mają przeciwdziałać spadkowi dochodów z tytułu udziału w PIT. Do nich należy przede wszystkim ograniczanie wydatków bieżących, co jest jednak utrudnione w warunkach wysokiej inflacji. Agencja pisze, że inflacja wywiera presję cenową na dobra, usługi i płace, a szybujące w górę ceny mediów i paliw niwelują w znacznym stopniu działania podejmowane w celu ograniczenia wydatków.

W ocenie Fitch samorządy będą też zmuszone do ograniczania programów inwestycyjnych ze względu na niedobór wykonawców, wysokie ceny materiałów, jak i samych usług budowlanych. Dodatkowo, koniec okresu budżetowego Unii Europejskiej oznacza spadek bezzwrotnych dotacji unijnych, które częściowo współfinansowały wydatki inwestycyjne.

Przypomnijmy, że Fitch umieścił na tzw. liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym polskie miasta już w grudniu 2021 r., co odzwierciedlało niepewność agencji ratingowej co do możliwego wpływu „Polskiego Ładu” na profile finansowe ocenianych miast. Fitch przewidywał w ten sposób zmniejszenie dochodów operacyjnych samorządów w porównaniu do sytuacji, gdyby reforma nie została wprowadzona.

Biuro Związku Miast Polskich prowadzi stały monitoring zmian w finansach miast, opierając się na udostępnianej przez resort finansów bazie danych, dokumentach samorządowych oraz ministerialnych (jak np. ocena skutków regulacji - OSR). Dzięki temu nalicza, począwszy od r. 2019, skumulowane ubytki dochodów jednostek samorządu w ramach udziału w PIT, będące wynikiem kolejnych zmian prawnych.  

Dla Częstochowa łączny ubytek dochodów z PIT w latach 2019-2023 wyniesie 275 mln 113 tys. 768 zł (na co składa się ubytek w wysokości 371 mln 154,1 tys. zł pomniejszony o sumę rekompensat w wysokości 96 mln 40 tys. 326 zł).       

Łącznie miasta członkowskie Związku Miast Polskich utracą z PIT do końca roku 2023 kwotę 27 mld 730 mln 686,6 tys. zł, z czego miasta na prawach powiatu - 20 mld 986 mln 677,8 tys. zł, gminy miejskie – 4 mld 87 mln 188,2 tys. zł, a gminy miejsko-wiejskie – 2 mld 656 mln 820,5 tys. zł.

Źródło: UM Częstochowy